O samych konsultacjach społecznych sporo się mówi i pisze. Znacznie rzadziej obecne są regulaminy konsultacji. Mniej niż połowa miast w Polsce posiada jakąś formę reguł konsultacji, na dodatek znikoma ich część była wypracowana wspólnie z mieszkańcami. Jest to jedna z przyczyn powszechnego braku zainteresowania konsultacjami i zaangażowania mieszkańców. Działa w tym przypadku ta sama zasada, w myśl której “miasta mają potencjał zapewnienia czegoś wszystkim tylko dlatego i tylko wtedy kiedy są tworzone przez wszystkich” (Jane Jacobs). W trakcie tworzenia zasad konsultacji z mieszkańcami konieczne jest odwołanie się do tego, jak mieszkańcy chcą w takim dialogu uczestniczyć, jakie widzą problemy i wyzwania, czego oczekują. To szczególnie ważne, ponieważ konsultacje społeczne to centralne zagadnienie w dialogu obywatelskim, nawet mimo uwagi, którą poświęcamy współcześnie budżetom partycypacyjnym.

Serwis “Regulamin konsultacji” powstał, by upowszechniać ideę partycypacyjnego tworzenia regulaminów konsultacji. Kierujemy go do wszystkich przedstawicieli społeczności zainteresowanych albo stworzeniem w swoim samorządzie regulaminu konsultacji, albo aktualizacją już istniejących uregulowań w tym zakresie. Dowiesz się więc o co chodzi z regulaminami konsultacji i dlaczego tak ważne jest, żeby nie były zbiorami suchych, oderwanych od rzeczywistości paragrafów. Na bazie doświadczeń pracy w samorządach ze społecznościami lokalnymi, urzędami i władzami pokazujemy również, jak zabrać się do pracy nad dobrymi, żywymi zasadami konsultacji oraz na co zwracać szczególną uwagę.

Zasady konsultacji

Podstawą pracy nad regulaminem są dla nas wypracowane w ciągu ostatnich lat rekomendacje zmierzające do podnoszenia jakości procesów konsultacyjnych, zwłaszcza „Siedem zasad konsultacji” i „Kanon lokalnych konsultacji społecznych”. Oba te dokumenty stworzone przez grupy ekspertów rządowych, samorządowych i pozarządowych stały się podstawą dla systemowego projektu „Konsultacje z zasadami”.

Siedem zasad konsultacji

W 2012 roku grupa zaproszonych do współpracy przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji opracowała zbiór rekomendacji dotyczących konsultacji społecznych, nazwany „Siedem zasad konsultacji”. Nowatorstwo tego dokumentu polega na tym, że prostym językiem opisuje najważniejsze reguły konsultacji i praktyczne wskazówki ich stosowania. Pojawiają się tam hasła dotychczas niespotykane w urzędowej nomenklaturze, a także – przede wszystkim – w sposobie myślenia urzędników. Pobierz pdf >>>

Kanon Lokalnych Konsultacji Społecznych

„Siedem zasad…” stało się punktem wyjścia dla Kanonu Lokalnych Konsultacji Społecznych stworzonego w 2013 i 2014 roku. To próba określenia podstawowych standardów, wskazania kluczowych zasad i uszczegółowienia reguł, które powinny być wdrażane i przestrzegane przez gospodarzy i organizatorów lokalnych (samorządowych) konsultacji społecznych. Kanon pokazuje konsultacje społeczne jako naturalną i logiczną formę dialogu, który odpowiednio prowadzony niesie zrozumiałe i odczuwalne korzyści. Kanon powstał dlatego, że ustawodawca nie określil zasad kosnultacji społecznych. Odpowiedzialność za to przekazał samorządom zgodnie z zasadą ich autonomii. Po 25. latach korzystaniu z mechanizmów konsultacji stało się jednak konieczne wskazanie standardów, które będą sprzyjały prowadzeniu konsultacji na wysokim poziomie a przez to włączaniu obywateli w wiarygodne dla nich procesy podejmowania decyzji publicznych. Kanon jest więc odpowiedzią na bolączki procesów konsultacyjnych. Składa się z wytycznych i rekomenacji dotyczących regulaminów konsultacji jak i samej praktyki konsultacji. W 2014 roku Kanon został rekomendowany Polskim samorządom przez Związek Miast Polskich. Więcej na stronie Kanonu >>>

Konsultacje z zasadami

Wspólne wypracowywanie i wdrażanie czytelnych zasad konsultacji obowiązujących wszystkich ich uczestników to centralne zagadnienie systemowego projektu „Konsultacje z zasadami”, realizowanego przez Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych i Fundację Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”, współfinansowanego z Funduszy EOG w ramach programu „Obywatele dla demokracji”.

Opieramy się więc na najlepszych dostępnych wzorcach: Siedmiu zasadach konsultacji oraz Kanonie Lokalnych Konsultacji Społecznych. Oba te dokumenty są owocami wspólnej pracy i namysłu osób z różnych środowisk: przedstawicieli administracji centralnej, samorządów lokalnych, związków samorządowych, środowiska akademickiego oraz organizacji pozarządowych, w tym FISE i Stoczni. Więcej na stronie projektu >>>